Polskie kino akcji od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród widzów. Choć nie dysponuje hollywoodzkimi budżetami, potrafi zachwycić widza świetnie zrealizowanymi scenami walki, pościgów i efektów specjalnych. W polskich filmach akcji nie brakuje też charakterystycznego, czarnego humoru i barwnych postaci. Produkcjom z tego gatunku udało się przebić także za granicą. Które z nich zdobyły uznanie fanów i status kultowych? Jakie cechy wyróżniają rodzime kino sensacyjne? Kto stoi za kamerą najlepszych polskich filmów akcji i kreuje ich bohaterów? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Najpopularniejsze polskie filmy akcji
Klasyka polskiego kina akcji
Sięgając do korzeni polskiego kina akcji, nie sposób nie wspomnieć o filmach z udziałem Franza Maurera i Olafa Lubaszenki - „Vabank” i „Vabank II” Juliusza Machulskiego. Te kultowe już produkcje, osadzone w klimacie II RP, łączą w sobie elementy kryminału, sensacji i czarnej komedii z niezwykle dynamicznymi scenami pościgów samochodowych i strzelanin. Za sprawą genialnej gry aktorskiej Maurera i Lubaszenki oraz brawurowo zrealizowanych scen akcji, na stałe wpisały się do kanonu polskiego kina.
Współczesne hity akcji
Wśród współczesnych hitów polskiego kina akcji wymienić należy choćby „Pitbull” Patryka Vegi - kontrowersyjną i bezkompromisową sagę pokazującą półświatek z perspektywy policyjnych rotmistrzów. Vega słynie z dynamicznej, wręcz agresywnej reżyserii, co wyraźnie widać w scenach pościgów i strzelanin. Z kolei Jakub Pączek w „Underdog” stworzył mocną historię boksera wplątanego w porachunki gangsterskie, z Erykiem Lubosem w roli głównej. To kino z krwi i kości, bez lukru i fałszywych nut.
Największe gwiazdy polskich filmów akcji
Lista aktorów, którzy swoją karierę związali z polskimi filmami akcji jest długa. Obok wspomnianych wyżej Franza Maurera i Olafa Lubaszenki, wymienić trzeba m.in. Cezarego Pazurę (“Psy”, “Chłopaki nie płaczą”), Bogusława Lindę (“Psy 2”) czy Borysa Szyca (“Oficerowie”). Z młodszego pokolenia na planie filmowym świetnie odnajdują się Antoni Królikowski (“Podatek od miłości”) i Maciej Stuhr (“Jak zostałem gangsterem”).
Charakterystyczne cechy polskich filmów akcji
Typowi bohaterowie i role
Polskie kino akcji ma swoje ulubione typy bohaterów. Klasyczni „twardziele” i antybohaterowie gangsterzy to postacie wykreowane m.in. przez Pazurę, Stuhra czy Janusza Gajosa. Z kolei czarny humor i groteska to znaki rozpoznawcze kreacji takich aktorów jak Jerzy Stuhr, Cezary Żak czy Jan Peszek. Nie brak też w polskich filmach akcji barwnych postaci drugoplanowych - gangsterów, policjantów, zabijaków itp.
Ulubione motywy fabularne
Typowa fabuła polskiego filmu akcji skupia się wokół jednostki (często antybohatera) próbującej przeciwstawić się przestępczemu półświatkowi i skorumpowanym służbom. Gangsterski światek, porachunki i układy mafijne, walka o przetrwanie w brutalnym świecie - to motywy, które ciągle inspirują polskich twórców filmów akcji.
Styl walki i pościgów
Choć polskie produkcje akcji nie dysponują hollywoodzkim budżetem, rekompensują to pomysłowością i kreatywnością twórców. Walka jest bardziej brutalna i klaustrofobiczna, pościgi mniej finezyjne, za to bardziej zacięte. Polscy reżyserzy potrafią budować napięcie nie tylko poprzez spektakularne sceny, ale też grę aktorską i inteligentny scenariusz.
Najlepsi polscy reżyserzy filmów akcji
Twórcy klasyków gatunku
Do najważniejszych polskich reżyserów filmów akcji zaliczyć trzeba Juliusza Machulskiego (“Vabank”, “Kiler”), Władysława Pasikowskiego (“Psy”, “Demony wojny według Goi”) i Patryka Vegę (serie „Pitbull” i „Botoks”). To oni w znacznej mierze ukształtowali oblicze rodzimego kina sensacyjnego. Machulski wprowadził lekki, ironiczny ton i czarny humor. Pasikowski stworzył mroczny, gangsterski świat na wskroś polski. Z kolei Vega obnażył bezwzględność przestępczego półświata.
Obiecujący młodzi reżyserzy
Do grona utalentowanych młodych reżyserów polskich filmów akcji dołączyli ostatnio m.in. Jakub Pączek (“Underdog”), Michał Gazda (“Brigada”) i Kasper Bajon (“W jak morderstwo”). Świetnie czują klimat mocnych, męskich historii osadzonych w polskiej rzeczywistości i potrafią zaskoczyć widza świeżym spojrzeniem.
Ich styl i podejście do kina akcji
Nowe pokolenie twórców wnosi do gatunku większy realizm i różnorodność podejścia. Nie stroni od trudnych tematów, pokazuje też bohaterów wielowymiarowo. W ich filmach akcja przeplata się z elementami dramatu obyczajowego i thrilleru. To kino wciąż dynamiczne, ale psychologicznie głębsze od prostych opowieści gangsterskich.
Produkcja i realizacja polskich filmów akcji
Budżety i lokacje
Polskie filmy akcji realizowane są zazwyczaj przy niewielkich, jak na ten gatunek, budżetach rzędu 3-8 mln zł. Wymusza to oszczędności w realizacji kosztownych scen kaskaderskich i efektów specjalnych. Z drugiej strony mobilizuje twórców do pomysłowości i sięgania po nietypowe lokacje w Polsce.
Kaskaderzy i sceny walki
Słynne sceny bokserskich pojedynków w „Underdogu” kręcono przy współpracy z licencjonowanymi zawodnikami KSW. Z kolei kaskaderzy pracujący przy serialu „Belfer” musieli opanować sztuki walki krav maga i systemu five animals. Polscy filmowcy dbają więc o jak największy realizm scen akcji.
Efekty specjalne
Choć polskie produkcje rzadko pozwalają sobie na spektakularne efekty komputerowe, stosują za to sporo efektów praktycznych - wybuchów, pościgów, strzelanin. Przy odrobinie pomysłowości pozwala to uzyskać efekt niemal Hollywoodzkiego kina akcji w polskich realiach.
Odbiór i popularność polskich filmów akcji
Recenzje i opinie krytyków
Polskie kino akcji bywa krytykowane za schematyczność i powielanie motywów gangsterskich. Jednak przy produkcjach takich jak „Underdog” czy „Jak zostałem gangsterem” recenzenci doceniają dynamizm, świetną obsadę i nietypowe ujęcie tematu.
Frekwencja i wpływy z biletów
Mimo niewielkich budżetów, dobre polskie filmy akcji potrafią przyciągnąć do kin ponad milion widzów. „Botoks” Vegii obejrzało 1,6 mln osób, „Underdog” - 1,3 mln. Pokazuje to, że Polacy chętnie oglądają rodzime kino rozrywkowe wysokiej jakości.
Status w polskiej kinematografii
Dzięki takim twórcom jak Vega, Pasikowski czy Pączek, polskie kino akcji zyskało mocną pozycję i stało się wizytówką rodzimej kinematografii. Kiedyś lekceważony gatunek, dziś przyciąga topowych aktorów i miliony widzów.
Przyszłość polskich filmów akcji
Nadchodzące projekty i zapowiedzi
W planach są m.in. sequele hitów „ Pitbull” i „Botoks”, kolejne części „Underdoga” i „Jak zostać gangsterem”, a także nowe projekty obiecujących reżyserów. Polskie kino akcji nadal pozostanie zatem istotną częścią rodzimej kinematografii.
Młode talenty
Kolejne pokolenie polskich aktorów, takich jak Maciej Musiał, Antoni Królikowski czy Aleksandra Popławska udowadnia, że potrafią sprostać wymaganiom tego gatunku. Dają więc nadzieję na dalszy rozwój polskiego kina akcji.
Szanse na międzynarodową popularność
Polskie filmy akcji mają potencjał, by przebić się także na rynki zagraniczne. Produkcjom takim jak „Underdog” czy „Furioza” nie brakuje stylu, rozmachu i uniwersalnych wartości. Być może któraś z nadchodzących premier stanie się polskim hitem eksportowym.
Podsumowanie
Polskie kino akcji przeszło długą drogę - od niszowego gatunku do produkcji przyciągających miliony widzów. Dzięki takim twórcom jak Machulski, Pasikowski i Vega oraz gwiazdom pokroju Pazury, Stuhra i Gajosa, zdobyło mocną pozycję i stało się wizytówką polskiej kinematografii. Mimo niewielkich budżetów, potrafi zachwycić rozmachem, dynamiką i pomysłowością. Nie brakuje mu też charakterystycznego, czarnego humoru i barwnych postaci. Przed polskim kinem akcji otwiera się obiecująca przyszłość, z nowymi projektami uznanych twórców i uzdolnioną młodą generacją aktorów. Być może niedługo doczekamy się polskiej superprodukcji, która podbije ekrany na całym świecie.
Tagi
Udostępnij artykuł
